Ξεφυλλίζοντας την τελική μας εργασία για τις οπτικές απάτες!

Η τελική μας εργασία, που παρουσιάσαμε στο αμφιθέατρο του σχολείου στις 13 Μαΐου 2015:

trompe l'oeil, ζωγραφίζοντας έναν τοίχο σε 9 λεπτά

3d ψευδαίσθηση με ένα ποτήρι νερό!

Έτοιμες αναμορφώσεις για εκτύπωση

Τυπώστε τα και κάντε το μόνοι σας!! 

Κατεβάστε από εδώ χωριστά: την κολλητική ταινία, τον κύβο του Ρούμπικ και το παπούτσι

Test Your Awareness ή πώς μας ξεγελάει η όραση μας!

Το βίντεο που ακολουθεί είναι μια αγγλική καμπάνια για να προσέχουν οι οδηγοί τους ποδηλάτες στο δρόμο. Η καμπάνια χρησιμοποιεί ένα κινηματογραφικό μονοπλάνο για να αποδείξει ότι βλέπουμε μόνο ό,τι προσέχουμε και πώς η όραση μας συνεχώς μας ξεγελά!
Στην αρχή μας δείχνει μόνο τη σκηνή όπου η κάμερα κάνει κοντινά και μακρινά πλάνα σε ό,τι αφορά τη δράση. Μετά, ξαναβλέπουμε την ίδια σκηνή, από πιο μακριά όμως, ενώ γυρίζεται. Και, κυριολεκτικά, τίποτα δεν είναι πια το ίδιο!

Ηχητικές απάτες (και αλληλεπίδραση με οπτικές!)

(ένα πολύ ωραίο βίντεο που μας έστειλαν η Ναταλία και η Θεοδώρα)

Hollow face (και άλλες οπτικές απάτες) σε μια ιστοσελίδα

(από τον Δημήτρη Γιαλικάρη, ο οποίος μας έστειλε αυτό το λινκ)

http://www.michaelbach.de/ot/fcs_hollow-face/index.html

Πατώντας το next μπορείτε να δείτε περισσότερες οπτικές απάτες

μια οπτική απάτη σε γκράφιτι δημιουργεί "μαγικές πύλες" σε τοίχους κτιρίων

Πηγή: http://weburbanist.com

Deceptive Dimensions: Illusion Street Art Creates 3D Portals

At first glance it looks as if thin layers of these walls have been slowly torn away in concentric shapes, leading deeper and deeper into the spaces on the other side. No longer clearly cinder block, brick or any other solid building material, the walls seem as if they really could consist of nothing more than stack after stack of thin paper in rainbow hues.

αναμορφώσεις σε εσωτερικό σπιτιού (με κολλητική ταινία)

γέφυρα-οφθαλμαπάτη

(από Δήμητρα Αργυροπούλου, πηγή: http://www.9gag-greece.com/cosmos/i-gefira-ofthalmapati-pou-prokali-tromo-ke-ilingo/) 

Με μήκος 1,7 χιλιόμετρα και πλάτους 11,3 μέτρων, η γέφυρα Eshima Ohashi διαθέτει το μεγαλύτερο τόξο στην Ιαπωνία και το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο. Βρίσκεται στην πόλη της Ματσούε στην Ιαπωνία και τον τελευταίο καιρό έχει αποκτήσει μεγάλη δημοσιότητα. Τα μέσα την παρουσιάζουν ως γέφυρα που προκαλεί ίλιγγο και παρομοιάζουν την διάσχιση της με μια βόλτα με το τρενάκι του τρόμου.

Στην πραγματικότητα η κλήση της είναι κανονική και αγγίζει το 6,1. Δεν είναι η γέφυρα που προκαλεί ζαλάδα αλλά οι φωτογραφίες που είναι τραβηγμένες από μια συγκεκριμένη γωνία.

το viral φόρεμα!

(από τη Δήμητρα Αργυροπούλου)

Μια αναλυτική εξήγηση για το φαινόμενο μπορείτε να βρείτε κι εδώ: http://www.iflscience.com/brain/explaining-perceptions-dress

Κι ένα ακόμη βίντεο που, με αφορμή το φόρεμα, εξηγεί πώς το μάτι μας ερμηνεύει -παραπλανητικά πολλές φορές- τις αντιθέσεις, τις εντάσεις και τις αποχρώσεις των χρωμάτων:

Αναμορφώσεις σε κήπους, ένα ωραίο παιχνίδι!

Δείτε μερικά εντυπωσιακά έργα του François Abelanet, ο οποίος δουλεύει με το φαινόμενο της αναμόρφωσης κι έχει δημιουργήσει -μεταξύ άλλων- μερικούς πολύ ωραίους κήπους!

οπτική απάτη με κύβο

περισσότερα δείγματα hollow face (βίντεο)

Hollow face

Hollow face

Το Hollow face είναι μια ψευδαίσθηση κατά την οποία η αντίληψη μιας καμπύλης προς τα

μέσα ενός προσώπου , εμφανίζεται σαν ένα κανονικό πρόσωπο.

Ένα παράδειγμα Hollow face είναι ο δράκος , του οποίου το κεφάλι φαίνεται να ακολουθεί

τα μάτια του θεατή παντού, όταν ο φωτισμός και η προοπτική το επιτρέπουν.Η

ψευδαίσθηση του Hollow face είναι λιγότερο αντιληπτή από άτομα με σχιζοφρένεια και

άλλους ανθρώπους με ψυχοσωματικές διαταραχές, τα οποία δεν αντιλαμβάνονται όσο

ξεκάθαρα εμείς το 3D.

                                                                                               Θοδωρής Κόκκαλης

Ο κόσμος της οφθαλμαπάτης (άρθρο)

μπορουμε απο εδω να παρουμε πληροφοριες για τα ειδη των απατων ... ενδιαφεροντα κειμενα επισης .. (από Δήμητρα Αργυροπούλου)

_____________ Ο κόσμος της οφθαλμαπάτης

Είναι δυνατόν να βλέπουμε κάτι άλλο από αυτό που υπάρχει πραγματικά;Υπάρχει τρόπος να εξαπατηθούν τα μάτια μας; Ή ο εγκέφαλός μας; Ο κόσμος της οφθαλμαπάτης έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές, αποτελεί όμως ένα ευχάριστο παιχνίδι του μυαλού.

          Διάβαζε και ας σου φανεί παράξενο.

Σωφνυμα με μετελη Αγκιλγου Πεπανησιμοτυ η σριεα των γωραματμν σε μια λξεη δεν εεχι σαιμησα ατυο που μρετα εαινι το πωτρο και το τλευτιαεο γμαρμα. Τα υλιοποπα μοπορυν να εαινι σε οηπιδτοε σριεα και μεριπος αοκμα να δαεζιαβις χριως πβηρλμοα.

        Ο ψυχίατρος κος Θ. Δασκαλόπουλος αναφέρει: «φαίνεται πως ο οφθαλμός από την οπτική σάρωση του κειμένου , μεταδίδει στον εγκέφαλο , ολόκληρα πακέτα πληροφορίας για κάθε λέξη και όχι για κάθε γράμμα ξεχωριστά.»

         

          Δείτε για παράδειγμα την παρακάτω λέξη:

                                            τλευτιαεο

         

          Δύσκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει. Παρόλο που χωρίς δυσκολίες την διαβάσατε πριν στο κείμενο, έξω από αυτό και μόνη της , δεν γίνεται αντιληπτή. Τα συμφραζόμενα είναι που δίνουν την κατανόηση.

          Πράγματι υπάρχουν πολλές γλώσσες και σήμερα , που αφήνουν τα σύμβολα του γραπτού λόγου να ταιριάζουν , μέσα στο νου μας , στη σωστή έννοια. 

α) Αντικείμενα που δεν υπάρχουν

          Τα αδύνατα σχήματα είναι η αγαπημένη κατηγορία των ζωγράφων. Τα σχέδια ξεφεύγουν από την πραγματικότητα και μας οδηγούν σε ανύπαρκτους κόσμους. Ο Oscar Rentersvard θεωρείται ο πατέρας των αδύνατων σχημάτων. Έχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του χιλιάδες τέτοια σχήματα , όπως το αδύνατο τρίγωνο , η αδύνατη σκάλα κ.α. 

Αδύνατος κύβος

Αδύνατο τρίγωνο

Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά

Αδύνατη σκάλα

β) Διφορούμενες εικόνες

Οι διφορούμενες εικόνες είναι γνωστές από αιώνες , χαρακτηρίζοντας από μια υψηλή ευφυία στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Νέα κοπέλα ή γριά

Πόσα πόδια έχει ο ελέφαντας;

γ) Γεωμετρικές οφθαλμαπάτες

          Γνώριμα από την παιδική μας ηλικία σχήματα , παραμορφώνονται από τη θέση ή την κλίση που έχουν ή από την επίδραση κάποιου άλλου σχήματος στο υπόστρωμα.

Οι ευθείες είναι παράλληλες

Ποιός στρατιώτης είναι ψηλότερος; Μετρείστε τους.

δ) Υπνωτίζουν

Έργο του Dali με τίτλο «Η Gala συλλογίζεται τη Μεσόγειο»

Κοιτώντας το από απόσταση 20 μέτρων γίνεται το πορτρέτο το Λίνκολν.

ε) Κινείται ή όχι?

Σύμφωνα με τη θεωρία του Mark Changizi από το πολυτεχνικό ινστιντούτοRensselaer της Νέας Υόρκης , θα πρέπει να περάσει το 1/10 του δευτερολέπτου πριν ακόμα ο εγκέφαλός μας να μπορέσει να μεταφράσει το σήμα σε μια οπτική αντίληψη της εικόνας που βλέπει.

          Βάση της θεωρίας αυτής το οπτικό μας σύστημα έχει εξελιχθεί για να αντιμετωπίζει καθυστερήσεις , δημιουργώντας ουσιαστικά εικόνες με αυτά που πρόκειται να συμβούν μετά από 1/10 του δευτερολέπτου. Έτσι εξηγεί , πώς αντιλαμβανόμαστε να κινείται η τελευταία ακίνητη προφανώς εικόνα.

          Ο ίδιος ο ερευνητής κατάφερε και ταξινόμησε 50 διαφορετικά είδη ψευδαισθήσεων σε ένα σύνολο 28 κατηγοριών.

» Πρώτα βλέπει η ψυχή , όχι τα μάτια..»

Καρτέσιος

Η ψευδαίσθηση της μεγάλης Σελήνης

           Το ερώτημα: Γιατί ο ήλιος και η σελήνη φαίνονται μεγαλύτεροι όταν βρίσκονται κοντά στον ορίζοντα;

Με το μάτι το φεγγάρι φαίνεται
πολύ μεγαλύτερο όταν είναι
«χαμηλά» στον ορίζοντα

          Το πολύ μεγάλο μέγεθος της Σελήνης που εμφανίζεται να έχει μερικές φορές όταν βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα, είναι ένα από τα πιο παλιά φαινόμενα που προσπάθησαν να εξηγήσουν οι άνθρωποι, αλλά δυστυχώς ακόμα παραμένει ανεξήγητο σε μεγάλο βαθμό.

Το ίδιο φαινόμενο εμφανίζεται και για τον ήλιο όταν π.χ. κατά το ηλιοβασίλεμα βρίσκεται πολύ χαμηλά στον ορίζοντα.

Ας δούμε πρώτα τι εξήγηση δίνουν οι άνθρωποι που έχουν μια επιστημονική παιδεία στο χώρο της φυσικής.

Το πόσο θα σκεδαστούν και θα διαθλαστούν οι ακτίνες που έρχονται από τον ήλιο ή τη Σελήνη, εξαρτάται από το μήκος της διαδρομής τους μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα. Όσο το μήκος της διαδρομής του φωτός μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα αυξάνει, τόσο η σκέδαση όσο και η διάθλαση που παθαίνει, αυξάνει επίσης.

Όταν ο ήλιος ή η Σελήνη βρίσκονται περίπου 10 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα, φαίνονται πολύ μεγαλύτεροι απ’ ότι όταν βρίσκονται ψηλά στον ουρανό.

Μια θεωρία λοιπόν υποστηρίζει ότι αυτό συμβαίνει επειδή κατά τη μεγαλύτερη σκέδαση και διάθλαση το φως διασκορπίζεται περισσότερο και οι ακτίνες που φτάνουν τελικά στα μάτια μας φαίνονται να προέρχονται από μεγαλύτερη έκταση του ουρανού.

Φυσικά, η φαινόμενη μεγέθυνση που παρατηρούμε εξαρτάται από τις συνθήκες πυκνότητας που επικρατούν στα διάφορα τμήματα της ατμόσφαιρας απ’ όπου διέρχεται το φως.

Μια ιδέα για τις διαφορές των αποστάσεων που διανύει το φως μας δίνουν τα παρακάτω στοιχεία.

Η απόσταση που πρέπει να διανύσει το φως όταν ο ήλιος βρίσκεται κατακόρυφα πάνω από τον παρατηρητή στη γη, από την περιοχή πίεσης των 300 mb μέχρι τα μάτια του, είναι κατά μέσο όρο περί τα 9.300 m. Όταν ο ήλιος βρίσκεται περί τις 5 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα, τότε η διαδρομή του φωτός από την περιοχή των 300 mb μέχρι τα μάτια του είναι περί τα 107.000 m.

Πολλοί ισχυρίζονται λοιπόν ότι οι διαφορές αυτές είναι ικανές να ερμηνεύσουν γιατί ο Ήλιος και η Σελήνη μας φαίνονται μεγαλύτεροι χαμηλά στον ορίζοντα.

Πολλοί επιστήμονες όμως που έχουν κάνει τους αντίστοιχους υπολογισμούς για τα ποσοστά μεγέθυνσης καταλήγουν ότι οι υπολογιζόμενες μεγεθύνσεις δεν επαρκούν για να ερμηνεύσουν την πελώρια νέα Σελήνη που όλοι μας έχουμε δει κάποια στιγμή να ανατέλλει στον ορίζοντα, ενώ συρρικνώνεται μια ώρα αργότερα, όταν βρίσκεται ψηλά στον ουρανό.

Οι περισσότεροι επιστήμονες σήμερα πιστεύουν ότι το πελώριο μέγεθος της Σελήνης που ανατέλλει και του Ήλιου που δύει, εξηγούνται με βάση κάποιους ψυχοφυσικούς νόμους με τους οποίους ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τον ορίζοντα.

Για να μας πείσουν μάλιστα ότι πρόκειται για ψευδαίσθηση, προτείνουν το εξής πείραμα.

Κρατείστε μια γομολάστιχα σε κατάλληλο ενδιάμεσο σημείο της με τεντωμένο το βραχίονά σας και κοιτάξτε τη Σελήνη ώστε η διάμετρός της να συμπίπτει με το μήκος της γομολάστιχας. Θα διαπιστώσετε λοιπόν με τον τρόπο αυτόν ότι το γωνιακό μέγεθος υπό το οποίο φαίνεται η Σελήνη είναι το ίδιο είτε αυτή βρίσκεται χαμηλά  στον ορίζοντα είτε ψηλά στον ουρανό. Εξυπακούεται βέβαια ότι δεν κάνουμε ποτέ τέτοιου είδους πείραμα με τον Ήλιο!

Επίσης αν φωτογραφίσουμε τη Σελήνη σε διάφορα ύψη, η διάμετρος που αποτυπώνεται στο φιλμ, είναι πάντα η ίδια.

 
Σε μια φωτογράφηση της Σελήνης,
αποτυπώνεται στο φιλμ το ίδιο μέγεθος,
όπου κι αν βρίσκεται η Σελήνη.

Η ψευδαίσθηση της μεγάλης Σελήνης βρίσκεται αποκλειστικά στο κεφάλι μας. Σύμφωνα με μια διαδεδομένη θεωρία, έχει να κάνει με το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε τον ουρανό σαν ένα αναποδογυρισμένο ρηχό μπολ που έχει σύνορα. Το μυαλό μας, μας λέει ότι ο ουρανός βρίσκεται πιο μακριά από εμάς στον ορίζοντα παρά πάνω από το κεφάλι μας. Το μυαλό μας όμως ξεγελιέται ακόμα περισσότερο: Όταν αντιμετωπίζει δύο αντικείμενα με ίσα γωνιακά μεγέθη, το πιο μακρινό το εκλαμβάνει και ως μεγαλύτερο. Η ψευδαίσθηση αυτή είναι γνωστή ως οφθαλμαπάτη Ponzo.  Αν π.χ. υπάρχουν δύο μπαλόνια, το ένα εξ αυτών με διάμετρο 10 μέτρα και σε απόσταση 100 μέτρων από εμάς και το άλλο με διάμετρο 1 μέτρο και σε απόσταση 10 μέτρων, ενώ οι γωνίες υπό τις οποίες φαίνονται είναι ίσες, το μυαλό μας θα θεωρήσει το πρώτο μπαλόνι ως μεγαλύτερο.
Μια  άλλη ψυχολογική εξήγηση που δίνεται, έχει να κάνει με αντιθέσεις γωνιακών μεγεθών.
Όταν η Σελήνη είναι κοντά στον ορίζοντα, ο εγκέφαλός μας συγκρίνει αυθόρμητα τα μεγέθη της Σελήνης και των γήινων αντικειμένων που βρίσκονται μαζί της μέσα στο οπτικό πεδίο μας. Ενώ λοιπόν η Σελήνη έχει ένα τυπικό γωνιακό μέγεθος της τάξης του 1/2 μοίρας, τα υπόλοιπα αντικείμενα έχουν σημαντικά μικρότερα γωνιακά μεγέθη. Στα συγκρινόμενα με τη Σελήνη μεγέθη περιλαμβάνεται και η μικρή γωνιακή απόσταση της Σελήνης από τη γραμμή του ορίζοντα.
Αντίθετα, όταν π.χ. η Σελήνη είναι στο ζενίθ, τα κοντινά σύννεφα, και η γύρω περιοχή του ουρανού έχουν γωνιακά μεγέθη αρκετά μεγαλύτερα της μισής μοίρας.
Η αντίθεση λοιπόν στο μυαλό μας της Σελήνης και των «κοντινών» επίγειων αντικειμένων είναι που κάνει τη σελήνη να φαίνεται σημαντικά μεγαλύτερη στην πρώτη περίπτωση απ’ ότι στην δεύτερη.


Συνολικά έχουν προταθεί περί τις δέκα ψυχολογικές θεωρίες για να εξηγήσουν την οφθαλμαπάτη της Σελήνης, αλλά καμιά ακόμα δεν έχει φανεί απόλυτα πειστική.

Πηγή: physics4u.gr 

(Μέρος της εργασίας δημοσιεύθηκε στον Ευκλείδη Β΄ από τη στήλη «Τα Μαθηματικά μας διασκεδάζουν».). 

ένα βίντεο με εντυπωσιακές οπτικές απάτες

(από Δήμητρα Αργυροπούλου)

Αναμόρφωση με σχέδιο σε μεγάλο χαρτί

Σημειώσεις για την αναμόρφωση από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (πατήστε το σύνδεσμο για να ανοίξει σε pdf, το οποίο μπορείτε και να αποθηκεύσετε)

http://morfologia.arch.duth.gr/1o_etos/pdf/anamorfosi.pdf

(Πηγή: http://morfologia.arch.duth.gr/geom_II.html)

Αδύνατοι κόσμοι

Σημειώσεις για τα αδύνατα σχήματα από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (πατήστε το σύνδεσμο για να ανοίξει σε pdf, το οποίο μπορείτε και να αποθηκεύσετε)

http://morfologia.arch.duth.gr/1o_etos/pdf/kosmoi.pdf

Αδύνατα σχήματα

Αντικείμενα που δεν υπάρχουν

Τα αδύνατα σχήματα είναι η αγαπημένη κατηγορία των ζωγράφων. Τα σχέδια ξεφεύγουν από την πραγματικότητα και μας οδηγούν σε ανύπαρκτους κόσμους. Ο Oscar Rentersvard θεωρείται ο πατέρας των αδύνατων σχημάτων. Έχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του χιλιάδες τέτοια σχήματα , όπως το αδύνατο τρίγωνο , η αδύνατη σκάλα κ.α. 

Αδύνατος κύβος

Αδύνατο τρίγωνο

Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά

Αδύνατη σκάλα

Πηγή: http://thanasiskopadis.blogspot.gr/2010/10/blog-post_20.html 

Αδύνατα κτίρια!

Περισσότερα στην ιστοσελίδα του καλλιτέχνη http://www.filipdujardin.be/

Χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως μοντέλα από χαρτόνι, πραγματικά κτίρια φωτογραφημένα από κατάλληλες γωνίες, αλλά και ψηφιακά σχέδια και μοντέλα, που στη συνέχεια τα συνδυάζει μεταξύ τους και τα τοποθετεί σε φυσικά τοπία, ο Βέλγος φωτογράφος Filip Dujardin δημιουργεί εκπληκτικές ψηφιακές "αρχιτεκτονικές απάτες", άψογες σαν τελικό αποτέλεσμα και απόλυτα πειστικές για το μάτι, με κτίρια που -από κατασκευαστική και δομική άποψη- είναι αδύνατον να υπάρξουν στην πραγματικότητα!

(από την Ελπίδα-Χριστιάνα Θάνου)